Hoewel mensen nu minder afhankelijk zijn van geur om te overleven, is het een fundamenteel onderdeel geweest van onze evolutie.
In onze vroegste jaren op aarde was geur van vitaal belang voor zowel mens als dier, omdat het hen in staat stelde voedsel en water te lokaliseren en op te sporen, gevaar te identificeren en zelfs een partner te kiezen. Dit evolutionaire belang werd benadrukt toen studies ontdekten dat we beter zijn in het ruiken van geuren die relevanter zijn voor het voortbestaan van onszelf en onze soort. Mensen blijken bijvoorbeeld meer bekwaam te zijn in het identificeren van door planten geproduceerde aroma’s, terwijl dieren zoals honden beter zijn in het identificeren van geuren die worden geassocieerd met vlezige prooien. Dit geeft aan dat geur als eigenschap is doorgegeven door onze omnivoor, plantenverzamelende voorouders en vleesetende, jagende voorouders in het geval van honden, om ons te helpen overleven.
Geur is niet alleen een belangrijk zintuig op zich, maar het heeft ook een groot effect op de andere zintuigen en functies van ons lichaam en onze geest. 80% van wat we proeven, komt bijvoorbeeld van wat we ruiken, daarom kan voedsel smaakloos worden als je ziek bent of als je je neus dichtknijpt. Het smaakzintuig zelf is relatief eenvoudig – er zijn slechts vijf overheersende smaken: zoet, zout, zuur, bitter en umami. Ons reukvermogen helpt bij het formuleren van een nauwkeuriger en complexer smaakprofiel. Omdat geur zo nauw verbonden is met smaak, kan voedsel, wanneer het wordt aangetast, smaakloos worden en ervoor zorgen dat mensen veranderen wat ze eten.
Ook geërfd van onze voorouders zijn aangeboren associaties met bepaalde geuren en gevaren. Wanneer iemand een gaslek, rook of bedorven voedsel ruikt, zetten deze onaangename geuren ons lichaam ertoe aan om signalen naar onze hersenen te sturen om te waarschuwen voor mogelijk gevaar. Bepaalde geuren veroorzaken niet alleen zelfbehoud in geval van dreigend gevaar, maar het verlies van geur kan een vroege indicator zijn van een verder verwijderd gevaar. In sommige gevallen kan het verlies van reukzin een vroeg waarschuwingssignaal zijn voor de latere aanval van ernstige ziekten zoals Parkinson, Alzheimer en multiple sclerose. Het verlies van smaak en geur is een vaker gemeld symptoom van COVID-19, waarvan de blijvende effecten nog niet bekend zijn. Voor sommigen die het verlies van geur ervaren, kan hun leven compleet veranderen. In extreme gevallen kan reukdepressie zelfs leiden tot depressie en afzwakken van emoties, omdat geur in hetzelfde deel van je hersenen wordt verwerkt als emoties. Omdat het leven altijd haar weg vindt, hebben mensen een ongelooflijk aanpassingsvermogen. We kunnen in ieder geval het belang van geur in ons leven erkennen en alles waarderen wat het voor ons doet.